IACOBUS DE VORAGINE
HISTORIA DE SANCTO IULIANO
[...] Cum quidam rusticus, ut aic Gregorius Turonensis, in die dominica arare vellet, protinus contractis digitis manubrium securis, cum qua vomerem mundare volebat, eius dextrae adhaesit. Sed post duos annos in ecclesia sancti Iuliani ad eius preces curatus est.
[...] Fuit etiam alius Iulianus, qui utrumque parentem, nesciens, occidit. Cumque is Iulianus, praedictus iuvenis ac nobilis, quadam die venationi insisteret et quendam cervum repertum insequeretur. Subito cervus versus eum divino nutu se vertit eique dixit: "Tu me insequeris, qui patris et matris tuae occisor eris!" Quod ille audiens vehementer extimuit et, ne sibi forte contingeret, quod a cervo audierat, relictis omnibus clam discessit. Ad regionem remotam pervenit ibique cuidam principi adhaesit et tam strenue ubique et in bello et in pace se habuit, quod princeps eum militem fecit et quandam castellanam viduam in coniugem ei tradidit et castellum pro dote accepit.
Interea parentes Iuliani pro amissione filii Iuliani nimium dolentes vagabundi ubique pergebant et filium suum sollicite quaerebant. Tandem ad castrum, ubi Iulianus praeerat, devenerunt. Tunc autem Iulianus a castro casu recesserat. Quos cum uxor Iuliani vidisset et, quinam essent, inquisivisset, et illi omnia, quae filio suo acciderant, enarrassent, intellexit, quod viri sui parentes erant, ut puto, quia hoc a viro suo forte frequenter audierat. Ipsos igitur benigne suscepit et pro amore viri sui lectum iis dimisit et ipsa sibi alibi lectulum collocavit. Facto autem mane, castellana ad ecclesiam perrexit et ecce Iulianus mane veniens in thalamum quasi uxorem suam excitaturus intravit et inveniens duos pariter dormientes, uxorem cum adultero suo, silenter extracto gladio, ambos pariter interemit. Exiens autem domum vidit uxorem eius ab ecclesia revertentem et admirans interrogavit, quinam essent illi, qui in suo lecto dormirent. At illa ait: "Parentes vestri sunt, qui vos diutissime quaesierunt, et eos in vestro thalamo collocavi." Quod ille audiens paene exanimis effectus amarissime flere coepit ac dicere: "Heu miser, quid faciam! Quia dulcissimos meos parentes occidi. Ecce impletum est verbum cervi, quod, dum vitare volui, miserrimus adimplevi. Iam vale, soror dulcissima, quia de cetero non quiescam, donec sciam, quod Deus poenitentiam meam acceperit." Cui illa: "Absit, dulcissime frater, ut te deseram et sine me abeas, sed quae fui tecum particeps gaudii, ero particeps et doloris."
Tunc insimul recedentes iuxta quoddam magnum flumen, ubi multi periclitabantur. Quoddam hospitale maximum statuerunt, ut ibi poenitentiam facerent et omnes, qui vellent transire fluvium, incessanter transveherent et hospitio universos pauperes reciperent. Post multum vero temporis media nocte, dum Iulianus fessus quiesceret et gelu grave esset, audivit vocem miserabiliter lamentantem ac Iulianum, ut se traduceret fluvium, lugubri voce invocantem. Quod ille audiens concitus surrexit et iam gelu deficientem inveniens in domum suam portavit et ignem accendens ipsum calefacere studuit. Sed cum calefieri non posset et, ne ibi deficeret, timeret, ipsum in lectulum suum portavit et diligenter cooperuit. Post paululum ille, qui sic infirmus et quasi leprosus apparuerat, splendidus scandit ad aethera et hospiti suo dixit: "Iuliane, Dominus misit me ad te mandans tibi, quod tuam poenitentiam acceptavit et ambo post modicum in Domino quiescetis." Sicque ille disparuit et Iulianus cum uxore sua post modicum plenus bonis operibus et eleemosynis in Domino requievit. [. . .]
| Christian Latin | The Latin Library | The Classics Page |