AUGUSTINI SERMO LXXII
Admonuit nos dominus Iesus Christus, ut bonae arbores simus, et fructus bonos habere possimus. ait enim: "aut facite arborem bonam, et fructum eius bonum; aut facite arborem malam, et fructum eius malum. de fructu enim arbor cognoscitur." ubi ait, "facite arborem bonam, et fructum eius bonum:" hoc utique non est admonitio, sed praeceptum salubre, cui obedientia necessaria est. quod autem dicit, "facite arborem malam, et fructum eius malum:" non praeceptum est, ut facias; sed monitio, ut caueas. contra hos enim dixit, qui putabant se, cum mali essent, loqui bona posse, uel bona opera habere. hoc dominus Iesus dicit non posse. prius est enim mutandus homo, ut opera mutentur. si enim manet homo in eo quod malus est, bona opera habere non potest: si manet in eo quod bonus est, mala opera habere non potest. quis autem a domino bonus inuentus est, cum Christus pro impiis mortuus sit? omnes ergo malas arbores inuenit, sed dedit potestatem filios dei fieri, credentibus in nomine eius. quisquis igitur homo hodie bonus est, id est, arbor bona, mala inuenta est et bona facta est. et si quando uenit, malas arbores eradicare uellet; quae remaneret, quae non digna esset eradicari? sed uenit praerogare misericordiam, ut postea exerceret iudicium, cui dicitur: "misericordiam et iudicium cantabo tibi, domine." dedit ergo credentibus remissionem peccatorum, noluit cum eis et de praeteritis chartis habere rationem. dedit remissionem peccatorum, fecit arbores bonas. distulit securim, dedit securitatem. de hac securi Ioannes loquitur, dicens: "iam securis ad radicem arborum posita est. omnis arbor quae non facit fructum bonum, excidetur, et in ignem mittetur." de hac securi comminatur paterfamilias in euangelio, dicens: "ecce triennium est quod uenio ad hanc arborem, et fructum in ea non inuenio. nunc debeo locum euacuare: proinde amputetur." et intercedit colonus, dicens: "domine, dimitte illam et hoc anno; circumfodiam illam, et adhibebo cophinum stercoris: si fecerit fructum, bene; sin minus, uenies et amputabis eam." tanquam per triennium dominus uisitauit genus humanum, hoc est, tribus quibusdam temporibus. primum tempus, ante legem; secundum, in lege; tertium modo est, quod tempus est gratiae. nam si non uisitauit genus humanum ante legem, unde Abel? unde Enoch? unde Noe? unde Abraham? unde Isaac? unde Iacob? quorum se dominum dici uoluit; et cuius omnes gentes erant, quasi trium hominum deus esset: " ego sum," inquit, "deus Abraham, et Isaac, et Iacob." in lege autem si non uisitaret, ipsam legem non daret. post legem uenit et ipse paterfamilias: passus est, mortuus est, resurrexit, spiritum sanctum dedit, euangelium per totum orbem praedicari fecit, et adhuc quaedam arbor infructuosa permansit. est quaedam adhuc pars generis humani, quae adhuc se non corrigit. intercedit colonus; pro plebe orat apostolus: "flecto," inquit, "genua mea pro uobis ad patrem, ut in charitate radicati et fundati, ualeatis apprehendere cum omnibus sanctis quae sit latitudo et longitudo, altitudo et profundum; cognoscere etiam supereminentem scientiam charitatis Christi, ut impleamini in omnem plenitudinem dei." flectendo genua, pro nobis intercedit apud patremfamilias, ne eradicemur. ergo quia necesse est ut ueniat, agamus ut fructuosos nos inueniat. circumfossio arboris, est humilitas poenitentis. omnis enim fossa humilis. cophinus stercoris, sordes poenitentiae. quid enim stercore sordidius? et tamen, si bene utaris, quid fructuosius? sit ergo unusquisque arbor bona: non se arbitretur habere fructus bonos, si manet arbor mala. non erit fructus bonus, nisi arboris bonae. muta cor, et mutabitur opus. exstirpa cupiditatem, planta charitatem. sicut enim radix est omnium malorum cupiditas; sic et radix omnium bonorum charitas. quid ergo mussitant homines inter se, uel contendunt, dicentes: quid est bonum? o si scires quid est bonum. quod habere uis, non est ualde bonum: quod esse non uis, hoc est bonum. uis enim habere sanitatem corporis; hoc est bonum: nec tamen putes magnum bonum esse, quod habet et malus. aurum et argentum habere uis; ecce et hoc dico, bonum est; sed si bene usus fueris: bene autem non uteris, si malus fueris. ac per hoc aurum et argentum malis malum est, bonis bonum est: non quia eos bonos aurum et argentum facit; sed quia bonos inuenit, in usum bonum conuertitur. honorem habere uis, bonum est: sed et hoc si bene utaris. quam multis honor occasio exitii fuit? quam multis honor ministerium boni operis fuit? discernamus ergo ista bona, si possumus, quia de bonis arboribus loquimur. et hic nihil est, quod sic quisque cogitare debeat, nisi ut in semetipsum oculos conuertat, in se discat, se discutiat, se inspiciat, se quaerat, et se inueniat: et quod displicet, necet; quod placet, optet et plantet. cum enim se homo inanem inuenerit meliorum bonorum, utquid est auidus externorum bonorum? et quid prodest plena bonis arca, inani conscientia? bona uis habere, et bonus non uis esse? non uides te erubescere debere de bonis tuis, si domus tua plena est bonis, et te habet malum? quid enim est quod uelis habere malum? dic mihi. nihil omnino; non uxorem, non filium, non filiam, non seruum, non ancillam, non uillam, non tunicam, postremo non caligam: et tamen uis habere malam uitam. rogo te, praepone uitam tuam caligae tuae. omnia quae circumiacent oculis tuis, elegantia et pulchra tibi chara sunt; et tibi ipse uilis es ac foedus? si tibi possent respondere bona quibus est plena domus tua, quae habere optasti, perdere timuisti; nonne et tibi clamarent, sicut tu nos bona uis habere, sic et nos uolumus bonum habere dominum? tacita uoce interpellant contra te dominum tuum: ecce bona tanta dedisti huic, et ipse malus est. quid ei prodest quod habet, quando eum qui omnia dedit, non habet. quaerit ergo aliquis admonitus his uerbis meis, et forte compunctus, quaerit quid sit bonum, quale bonum, unde bonum. bene intellexisti hoc te quaerere debere. respondebo quaerenti, et dicam: hoc est bonum, quod non potes inuitus amittere. potes enim aurum perdere, et nolens; potes domum, potes honores, potes ipsam carnis salutem: bonum uero quo uere bonus es, nec inuitus accipis, nec inuitus amittis. quaero ergo quale sit hoc bonum. psalmus quidam admonet nos rem magnam, forte quam quaerimus. ait enim: "filii hominum, quousque graues corde?" quousque arbor illa in triennio? "filii hominum, quousque graues corde?" quid est, "graues corde? utquid diligitis uanitatem, et quaeritis mendacium?" et ad haec ergo ait quod quaerendum est: "scitote, quoniam dominus magnificauit sanctum suum." iam et Christus uenit, iam magnificatus est, iam surrexit et ascendit in coelum, iam nomen eius per totum mundum praedicatur: "quousque graues corde?" sufficiant praeterita tempora: iam magnificato illo sancto, "quousque graues corde?" post triennium quid restat, nisi securis? "quousque graues corde? utquid diligitis uanitatem, et quaeritis mendacium?" adhuc uana, adhuc inutilia, adhuc pompatica et uolatica, ita Christo sancto magnificato, adhuc ista requiruntur? iam clamat ueritas, et adhuc quaeritur uanitas? "quousque graues corde?" merito fortiter flagellatur hic mundus: cognouit enim iam uerba domini mundus. "et seruus," inquit, "nesciens uoluntatem domini sui, et faciens digna plagis, uapulabit paucis." quare? ut quaerat uoluntatem domini sui. seruus ergo nesciens uoluntatem, hoc erat mundus, antequam magnificaret sanctum suum; seruus erat nesciens uoluntatem domini sui, et ideo uapulabat paucis. seruus autem iam uoluntatem sciens domini sui, hoc est modo, ex quo magnificauit deitas sanctum suum; et non faciens uoluntatem eius, uapulabit multis. quid ergo mirum, si mundus multum uapulat? seruus est sciens uoluntatem domini et faciens digna plagis. non ergo recuset uapulare multis: quoniam si non uult audire praeceptorem iniuste, iuste patietur ultorem. uel non murmuret contra castigatorem, cum uideat se plagis dignum, ut misericordiam mereatur: per Christum dominum nostrum, qui uiuit et regnat cum deo patre et spiritu sancto in saecula saeculorum. amen.
| Augustine | Christian Latin | The Latin Library | The Classics Page |