AUGUSTINI SERMO VI
DE EO QVOD APPARVIT DOMINVS MOYSI IN RVBO ARDENTI cum sanctae lectiones legerentur, in ea quae scripta sunt in prima lectione quae nobis recitata est animum intendimus, et ea quae dominus suggerit breuiter cum uestra sanctitate participare curamus, ne carnaliter accipientes diuina mysteria, non solum non proficiatis sed etiam deficiatis. occurrit enim primo aspectibus nostris ex illa lectione diuina, quod deus apparuit Moysi. apparere autem deus per substantiam suam, sicuti est, nonnisi mundis cordibus dignatur. sic enim scriptum est in euangelio: [beati mundicordes, quoniam ipsi deum uidebunt]. oculis autem corporalibus sanctorum, si quando deus uoluit apparere, non per se ipsum sed per creaturam uisibilem atque sensibilem, quantum ista carne sentiri potest, apparuit, uel per uocem sonantem, id est, auribus, uel per ignem oculis, uel per angelum in aliqua uisibili specie apparentem, sed personam dei gestantem. sic intellegamus, fratres, apparuisse Moysi deum. non enim maiestas illa quae fecit caelum et terram, quae regit uniuersum mundum, cui semper inhaerent angeli contemplando eius pulchritudinem mentibus puris, oculis autem hominis mortalibus potuit apparere, nisi assumta uisibili et sensibili creatura quae ad istos oculos uisibiles corporis pertinet, quando quidem et ipsa sapientia dei, per quam facta sunt omnia, humanis oculis non appareret nisi mortalem carnem assumeret. quomodo ergo uerbum dei, id est, filius dei ut appareret oculis carnem assumsit, sic semper deus, ut appareret oculis hominum, in aliqua creatura uisibili apparere dignatus est. nam apertissime habes in Actibus apostolorum, quia angelus apparuit Moysi in rubo. numquid ista scriptura uera, et illa falsa est? aut ista falsa est et illa uera? sed quid? si Christiani sumus, si bene credimus, ambae sunt uerae. si ergo ambae sunt uerae, quomodo hic deus apparuit, quomodo ibi angelus dicitur apparuisse, nisi quia ille spiritus, qui in Actibus apostolorum agens loquutus dixit apparuisse angelum, exposuit hanc lectionem quomodo apparuit deus? illa declaratio, expositio est obscuritatis huius. ne intellegeres deum per seipsum apparuisse, illic tibi expositum est quemadmodum apparuerit deus per creaturam angelicam. sed quid miraris quia dicitur, cum apparet angelus: [dixit deus], et: [uocauit deus Moysen], et accessit ad locum, et: [dixit dominus ad Moysen]? quia non attenditur templum angelus, sed inhabitator angeli. ipse enim angelus templum dei erat. si enim in homine dignatur habitare et loqui, ut quando propheta loquitur, dicatur: dixit deus, quanto magis per angelum? et cum dicitur: dixit deus per Esaiam, quid erat Esaias? nonne homo portans carnem, natus de patre et matre sicuti omnes nos? et tamen loquitur, et quid dicimus in eloquiis ipsius? haec dicit deus. quomodo ergo deus, si Esaias, nisi quia deus per Esaiam? sic et hic loquente angelo dicitur deus loqui. quare, nisi quia per angelum deus? aduertite itaque, soluta quaestione, etiam illud, in cuius rei signum uidetur factum, quod in rubo apparuit, et rubus non comburebatur, non incendebatur, et apparebat tamquam ignis, et non incendebat rubum. putamus rubum bonum aliquid significare, cum sint spinae? spinae peccatores significant. ergo rubus significabat populum Iudaeorum plenum spinis, plenum peccatis. et cum magna ibi dei maiestas appareret in populo, non sunt consumta peccata, quomodo hoc igne non exustae sunt spinae. si enim consumsisset ignis spinas, significaret quia et uerbum domini quod dictum est Iudaeis consumsisset peccata illorum, et lex illa finiret iniquitates ipsorum. sic est ignis in rubo, quomodo lex in Iudaeis; sic sunt spinae rubi, quomodo peccata Iudaeorum; sic ignis hic non cremauit spinas, quomodo lex ibi non consumsit peccata. loquitur autem deus ad Moysen—iam illa nostis, et non diutius uos tenere debemus, propter angustias temporis -: [ego sum qui sum; misit me qui est]. cum enim quaereret nomen dei, hoc dictum est: [ego sum qui sum. et dices filiis Israhel, qui est misit me ad uos]. quid est hoc? o deus, o domine noster, quid uocaris? est uocor, dixit. quid est, est uocor? quia maneo in aeternum, quia mutari non possum. ea enim quae mutantur non sunt, quia non permanent. quod enim est, manet. quod autem mutatur, fuit aliquid et aliquid erit; non tamen est, quia mutabile est. ergo incommutabilitas dei isto uocabulo se dignata est intimare: [ego sum qui sum]. quid est ergo, quod postea iterum aliud nomen sibi dixit, cum diceretur: [et dixit dominus ad Moysen, ego sum deus Abraham, et deus Isaac, et deus Iacob: hoc mihi nomen est in sempiternum]? quomodo illac hoc uocor quia sum, et ecce hac aliud nomen: [ego sum deus Abraham, deus Isaac, et deus Iacob]. quia quomodo est deus incommutabilis, fecit omnia per misericordiam, et dignatus est ipse filius dei mutabilem carnem suscipiendo, manens id quod uerbum dei est, uenire et subuenire homini. induit ergo se carne mortali ille qui est, ut dici posset, [ego sum deus Abraham, deus Isaac, et deus Iacob]. deinde signa iam attendite, quae signa dedit deus Moysi. cum diceret: [si mihi dixerit populus, non te misit deus, quibus signis ostendam quia misisti me]? dictum est: [proice uirgam, quam habes in manu tua. proiecit uirgam, et factus est serpens, et exhorruit Moyses. ait iterum dominus: adprehende caudam eius. et facta est uirga sicut erat]. dedit et aliud signum: [mitte manum in sinum. et misit manum. produc eam. produxit, et facta est] alba sicut nix, id est, [leprosa]. color enim albus in cute humana uitiosus est. [mitte illam iterum in sinum]. misit, et recepit colorem suum. dedit ei tertium signum: [tolle aquam de flumine, et funde in aequalem locum]. tulit, fudit, et conuersa est in sanguinem. [in his signis audiet te populus. si in primo non audierit, in secundo aut in tertio audiet]. nos ea quae significant, quantum dominus adiuuat, tendamus edicere. uirga regnum significat, serpens mortalitatem. a serpente enim homini mors propinata est. ipsam mortem dignatus est dominus assumere. uirga ergo ueniens in terram serpentis speciem habuit, quia regnum dei, quod est Christus Iesus, uenit ad terram. mortalitate indutus est, quam et fixit in cruce. nouit autem sanctitas uestra, quia quando populus ille in heremo ceruicatus et superbus murmurauit aduersus deum, coepit morderi a serpentibus et ipsis morsibus cadere. misericordia dedit deus remedium, quod remedium praesentem quidam sanitatem afferebat, sed futuram sapientiam praedicabat. ait Moysi: [suspende serpentem aeneum in media heremo in ligno, et dic populo. quicumque fuerit percussus serpentem istum intueatur. et percussi homines intuebantur serpentem et sanabantur]. et attestatur dominus in euangelio tali signo. nam cum Nicodimo loqueretur, ait: [sicut Moyses exaltauit serpentem in heremo, ita exaltari oportet filium hominis, ut omnis qui credit in eum non pereat, sed habeat uitam aeternam]. hoc est, quicumque percussus fuerit a serpentibus peccatorum, Christum intueatur, et habebit sanitatem in remissionem peccatorum. ergo, fratres, ipsa est mortalitas, quae suscepta est a domino, quam necesse est habere ecclesiam corpus eius, cuius est caput homo in caelo. ita ecclesia mortalitatem habet, quod inflictum est per suasionem serpentis. debemus enim mortem peccato primi hominis, sed postea ad uitam perueniemus aeternam, per Iesum Christum dominum nostrum. sed quando uenit ad uitam et redit ad regnum? in fine saeculi. nam ideo caudam tenuit, ubi finis est, ut ad pristinum reuocaret. quid illa manus? certum est quia et illa manus populum ipsum significat, sinus homines. quid est sinus Moysi? secretum dei. cum esset homo in secreto dei, incolumis erat et bono colore. exiit a secreto dei, progressus est Adam de paradiso, offenso deo, et factus est uitiosus. facta est ergo illa manus alba; sed rediit ad sinum, per gratiam domini nostri Iesu Christi, et recepit colorem. quid autem illa aqua? aqua illa significat sapientiam. saepe enim posita est aqua in similitudinem sapientiae, et dictum est: [fiet in eo fons aquae salientis in uitam aeternam]. sed aqua illa sapientia, quod in terra sanguis effecta est, non nobis ostendit uerbum carnem factum et habitantem in nobis? utique ostendit. omnia ergo futuri populi signa sunt, et mysteria de domino nostro Iesu Christo. et si qua alia sunt in libris ueteribus sacramenta, siue illa intellegamus siue non intellegamus, quaerentem desiderant, non reprehendentem. petamus ergo, quaeramus et pulsemus ut aperiatur nobis. illis futura praedicta sunt sacramenta; nos praesentia uidemus in ecclesia.
| Augustine | Christian Latin | The Latin Library | The Classics Page |