AUGUSTINI SERMO XVII
SERMO DE PSALMO XLVIIII cantauimus: [deus manifestus ueniet, deus noster, et non silebit]. deum Christum scriptura ista praedixit uenturum ad iudicium uiuorum et mortuorum. quando enim prius uenit iudicari, occultus fuit; quando ueniet iudicare, manifestus erit. quam fuit tunc occultus, hinc intellegite quod ait apostolus: [si enim cognouissent, numquam dominum gloriae crucifixissent]. tunc autem siluit interrogatus, sicut euangelium loquitur, ut impleatur in eo Esaiae prophetia dicentis: [sicut ouis ad immolandum ductus est, et sicut agnus coram tondente fuit sine uoce, sic non aperuit os suum. ueniet] ergo [manifestus, et non silebit]. ad hoc dictum est: [non silebit] iudicaturus, quia siluit iudicatus. nam quantum attinet ad uoces ipsius nobis necessarias, quando siluit? non siluit per patriarchas, non siluit per prophetas, non siluit per os carnis suae. et modo si sileret, per scripturas non loqueretur? lector ascendit, sed ipse non silet. tractator loquitur. si uera loquitur, Christus loquitur. si sileret Christus, et ego uobis ista non dicerem. nec per os uestrum siluit. nam quando cantabatis, ipse loquebatur. non silet. opus est ut nos audiamus, sed aure cordis, nam facile est audire carnis. illis auribus audire debemus, quas quaerebat magister ipse cum diceret: [qui habet aures audiendi audiat]. quis enim ante illum, quando ista dicebat, sine auribus carnis stabat? omnes aures habebant, et pauci habebant. non omnes habebant aures audiendi, hoc est, obediendi. quam terribiliter locutus est per prophetam Hiezechielem, credo adhibuistis aurem. credo audistis, quemadmodum dixerit: [ad domum Israel mittam te, non ad populum alterius linguae te mittam. populus autem non uult audire te, quia non uult audire me]. quid ostendit, nisi quia ipse deus per prophetam loquebatur? quia uero in ipsis uerbis propheticis nos maxime territi sumus, id est, praepositi quos posuit loqui ad populum suum, prius in illis uerbis uidemus faciem nostram. demonstratum est enim nobis, sonante lectore, quasi speculum ubi nos inspiceremus, et inspeximus nos. inspicite uos. ecce ego facio quod ibi audiui. [si non discreueris], inquit, [iustum ab iniusto, si non dixeris peccatori: morte morieris, et ostenderis illi ut recedat ab iniquitatibus suis, ipse quidem in peccatis suis morietur, sanguinem autem eius de manu tua exquiram. si autem dixeris et ille contempserit et non obedierit, ille in sceleribus suis morietur, tu autem animam tuam liberabis]. dico uobis, libero animam meam. in magno enim sum, non periculo, sed exitio constitutus, si tacuero. sed cum ego dixero, et impleuero officium meum, uos attendite iam periculum uestrum. quid autem uolo? quid desidero? quid cupio? quare loquor? quare hic sedeo? quare uiuo? nisi hac intentione, ut cum Christo simul uiuamus? cupiditas mea ista est, honor meus iste est, possessio mea ista est, gaudium meum hoc est, gloria mea ista est. sed si non me audieris et tamen ego non tacuero, liberabo ego animam meam. sed nolo saluus esse sine uobis. nolite ergo contemnere, fratres mei, peccata in quibus forte consuetudinem iam fecistis. omne enim peccatum consuetudine uilescit, et fit homini quasi nullum sit. obduritia iam dolorem perdidit. quod ualde putre est nec dolet; quod non dolet nec pro sano habendum, sed pro mortuo computandum est. attendite quae dicat scriptura, et ibi uidete quemadmodum uiuere debeatis. quis non contemnat ebriositatis peccatum? abundat tale peccatum, et contemnitur. iam cor ebriosorum perdidit sensum, non habet dolorem, quia nec salutem. quando aliquid pungitur et dolet, aut sanum est aut est in illo spes aliqua sanitatis. quando autem tangitur pungitur uel ligatur nec dolet, pro mortuo habendum est, aut de corpore praecidendum. sed aliquando nos parcimus et non nouimus nisi loqui. excommunicare, de ecclesia proicere pigri sumus. aliquando enim timemus ne ipso flagello peior fiat qui caeditur. sed numquid ille parcet, numquid silebit quem timere debemus? audistis in ipso psalmo, fratres mei, cum enumeraret peccata peccatoribus, ait: [haec fecisti et tacui]. contra hoc dictum est: [ueniet et non silebit]. praesentia sua non silebit. excepto enim quod dominus Christus significatur quia siluit in iudicio, ut impleretur in illo etiam ea prophetia quam paulo ante commemoraui, hoc excepto, modo deus ipse per se ipsum dominus Christus tacet. ascendit enim in caelum, et sedet ad dexteram patris, inde uenturus est iudicare uiuos et mortuos. quamdiu ibi est, donec ueniat, tacet. uoces eius in libris audimus, de ore ipsius non audimus. audistis autem uoces ipsius de sanctis scripturis in isto loco; audistis cum uos ipsos commemoratis, et forte his rebus inter uos sermocinamini. numquid audis illum quando facis adulterium, et latere te putas quia homo te non uidet? ille te uidet, sed tacet. quando furtum facis, captas oculos cui furaris, et si eum latet facis. si uides latere non posse, non facis. si propterea non facis quia times ne uidearis, intus fecisti, in corde fecisti. fur teneris, et nil tulisti. sed et si oportunitas detur ad implendum malum factum tuum furaris, et laetaris. quare? quia tacet? audi ergo psalmum. te admonuit, te quicumque es, qui forte hic hodie stas et nocte aliquid mali fecisti, te admonuit, tibi dixit: [haec fecisti et tacui. suspicatus es iniquitatem, quod ero tibi similis]. o homines, qui haec uerba quae dicturus sum, nec in ore habetis nec in corde, felices estis! nonne cottidie homines mala facientes, aut quos bene fecisse paenitet et paenitentia peruersa fundunt quod mulserunt, nonne quotidie dicunt et ista murmura inter se rodunt: uere si deo displicerent ista, permitteret illa fieri? aut illi qui ea faciunt felices essent in terra? uidemus raptores, uidemus infirmorum oppressores, uidemus uicinorum expulsores, uidemus uiolentos limitum inuasores, uidemus calumniatores, et tamen potentes diuites felices in hac terra. si uere ista deus uideret, si ista curaret, parceret eis? addunt et hoc, quod peius est: non placent deo nisi mali. contingat autem ut bene faciat aliquid, et sequatur forte aliqua tentatio, continuo ad manum habet: non expedit facere bene. malo qui fecerit, bene. parum est quia male uis facere, et bene facientibus maledicis? [haec fecisti], inquit, [et tacui. suspicatus es iniquitatem, quod ero tibi similis]. quid est, [quod ero tibi similis]? quia sic mihi placet malum quomodo tibi, hoc es suspicatus. hoc dixisti in corde tuo, non dixisti pari tuo, sed ego audiui, quando dixisti in corde tuo. quod peius est, in haec uerba progrediuntur, ut nec audiri timeant. ergo [suspicatus es iniquitatem, quod ero tibi similis. arguam te]. quomodo non putas, et quando non putas, [arguam te]. sileo cum parco, sed non silebo cum iudico. [arguam te]. et quid tibi faciam, quando arguam te? [statuam te ante faciem tuam]. modo enim quando male facis, putas quia bonus es, quia non uis te uidere. alios reprehendis, te non respicis; alios accusas, de te non cogitas; alios ponis ante oculos tuos, te ponis post dorsum tuum. ego quando te arguo, contra facio. tollo te a dorso tuo, et pono te ante oculos tuos. uidebis te, et planges te. non erit iam tunc quomodo corrigas te. contemnis ergo tempus misericordiae, ueniet tempus iudicii. quia tu in ecclesia mihi cantasti: [misericordiam et iudicium cantabo tibi, domine]. ex ore nostro exit, ubique ecclesiae concrepant Christi: [misericordiam et iudicium cantabo tibi, domine]. tempus est misericordiae ut corrigamur; nondum uenit tempus iudicii. locus est, spatium est; peccauimus, corrigamur. nondum finita est uia, nondum clausus est dies, nondum expiratum est. non desperetur, quod est peius, quoniam propter ipsa humana peccata et tolerabilia, et tanto crebriora quanto minora, constituit deus in ecclesia tempora misericordiae praerogandae, quotidianam medicinam, ut dicamus: [dimitte nobis debita nostra, sicut et nos dimittimus debitoribus nostris]; ut his uerbis lota facie ad altare accedamus, ut his uerbis lota facie corpori Christi et sanguini communicemus. quod est grauius, ipsam medicinam sic homines contemnunt, ut non solum non dent ueniam quando in illis peccatur, sed nec uelint petere quando ipsi peccant. intrauit tentatio, irrepsit ira. tantum dominata est iracundia, quantum potuit, ut non solum tumultuaretur cor, sed et conuicia et crimina uomeret lingua. non uides quo te impulit? non uides quo te praecipitat? uide, eamdem corrige. dic: male feci, dic: peccaui. non enim morieris, cum dixeris, immo morieris si non dixeris. crede, non mihi, sed deo. quid sum ego? homo sum, par uester sum, carnem porto, infirmus sum: omnes credamus deo. attendite uobis. ipse dominus Christus ait - attendite uobis - [si peccauerit frater tuus, corripe illum inter te et ipsum. si te audierit, lucratus es fratrem tuum. si non te audierit, adhibe tecum duos aut tres. in ore enim duorum aut trium testium stabit omne uerbum. si nec ipsos audierit, refer ad ecclesiam. si nec ipsam audierit, sit tibi tamquam ethnicus et publicanus]. ethnicus gentilis est. gentilis ille est qui in Christum non credit. si nec ecclesiam audierit, mortuum eum puta. sed ecce uiuit, ecce intrat, ecce signat, ecce genu figit, ecce orat, ecce ad altare accedit. sit tibi tamquam ethnicus et publicanus. noli in illo ista attendere falsa signa uiuentis. mortuus est. unde uiuitur, quomodo uiuitur si et ista medicina contempnitur? si dicam alicui in conspectu uestro: tu hoc fecisti, respondebit postea: quantum erat? intus me moneret, intus mihi diceret quia male feci, intus uiderem peccatum meum. quare me in populo arguit? quid si feci et non correxisti? quid si feci et adhuc perseueras? quid si feci, et adhuc tibi bene fecisse uideris in corde tuo? quia tacet ille, iustus es? quia ille modo non uindicat, nihil male fecisti? non times: [arguam te]? non times: [constituam te ante faciem tuam]? non times? sed longe est inquis iudicium. primo quis tibi dixit quia longe est dies iudicii? numquid si longe est dies iudicii, longe est dies tuus? unde scis quando est? nonne multi sani dormierunt et obduruerunt? nonne casus nostros nobiscum in hac carne portamus? nonne fragiliores sumus quam si uitrei essemus? uitrum enim et si fragile est tamen seruatum diu durat, et inuenis calices ab auis et proauis, in quibus bibunt nepotes et pronepotes. tanta fragilitas custodita facta est annosa. nos autem homines, et sub tantis casibus quotidianis fragiles ambulamus. et si casus ipsi repentini non acciderint, diu tamen uiuere non ualemus. uita humana tota breuis est. ab infantia usque ad decrepitam senectutem tota breuis est. Adam si adhuc uiueret et hodie moreretur, quid illi uitae longitudo profuisset? huc accedit, quia ipse dies, qui quasi naturaliter feruet, morbo illecto incertus est. quotidie moriuntur homines. et qui uiuunt deducunt illos, exequias celebrant, et uitam sibi promittunt. nemo dicit: corrigam me, ne cras hoc sim quod iste quem deduxi. placent uobis uerba, ego quaero facta. nolite me contristare prauis moribus uestris, quia delectatio mea non est in hac uita nisi uestra bona uita.
Augustine | Christian Latin | The Latin Library | The Classics Page |