ALBERT OF AIX
HISTORIA HIEROSOLYMITANAE EXPEDITIONIS
LIBER XI
CAPUT PRIMUM. - Quod Willhelmus, comes ae Sartangis, rege Damascenorum devicto, praesidium Archas obsederit. [0677C]
Eodem tempore, quo rex Baldewinus ab obsidione Sagittae rediit, Willhelmus comes de Sartangis, commisso praelio cum rege Damascenorum, Hertoldino nomine, et eodem cum copiis suis attrito in campo castelli Montis peregrinorum, in victoria et gloria cum mille loricatis equitibus et in spoliis multis regressus praesidium Archas, quod dux Godefridus prima expeditione multis ingeniis aut viribus superare non potuit, nunc post plurimam vastationem segetum ac frugum, quam singulis annis circa regionem intulit, consilio cujusdam Sarraceni in virtute magna obsedit, eo quod penuria alimenti habitatoribus [0677D] loci nimia inesset.
CAP. II. - Quod idem praesidium fame superatum Willhelmus obtinuerit.
Qui tribus septimanis plurimam impugnationem machinis et balistis custodibus praesidii inferens, nullum introitum aut exitum alicui concedebat, donec praesidium, quod natura munitum et humanis viribus insuperabile erat, fame arctaretur et in ejus deditionem redderetur. Quod ita actum est. Nam [0678C] tribus septimanis transactis, tanta universi habitatores inedia sunt oppressi, ut versus montana, ubi obsidio fieri non potuit, muris perforatis, praesidium armentis vacuum, armis plenum, sed pecunia et pretiosis quibusque jam asportatis, reliquerint. Quod quidam de exercitu Willhelmi percipiens, eo quod nulla fieret a moenibus praesidii defensio, trans Barbicanas et muros ad explorandam rem clam ascendens, neminem vidit aut persensit, idque sine mora domino et principi retulit Willhelmo et universis sociis. Qui statim fractis seris et portis immissi, turres et moenia obtinuerunt et munierunt, ac praesidium ultra retinentes, totam regionem usque Damascum expugnantes de die in diem invaserunt.
CAP. III. - Qualiter Bertrannus cum Pisanis Amiroth, urbem Graecorum, occupaverit. [0678D]
Eodem anno tempore quadragesimali, Martio mense inchoante, Bertrannus, filius comitis Reymundi, undique sua in terra contractis copiis virorum bellatorum et equitum loricatorum, cum quadraginta galeidis, quatuor millia continentibus, in singulis galeidis centum viris pugnatoribus constitutis, [0679A] absque nautis, navigio a loco et urbe S. Aegidii egressus, Pisas urbem Italiae applicuit. Ubi Genuensibus, qui in eodem voto Jerusalem eundi conspiraverant, assumptis, et mutua fide firmatis sibi, octoginta vero galeidis eorum sibi associatis, ad Amiroth, civitatem imperatoris Graecorum, navigio pervenit, ubi escas et vitae necessaria vi undique conferebant.
CAP. IV. - Quomodo Bertrannus a rege Graecorum evocatus, homo illius factus, et ab eo remuneratus sit.
Nec mora imperatoris auribus innotuit, quomodo Bertrannus, filius comitis Reymundi, terram Graecorum in virtute magna occupasset, et eam graviter depopulari non timuisset. Qui illico illi misit nuntios, [0679B] ut ad se ingrederetur, in fide a suis susceptus primoribus, et habito secum pacis colloquio, quantum vellet pecuniae dono imperatoris reciperet; et loco patris sui sibi in amicitia et fidelitate restitueretur, terram vero suam cum suis pertransiret. Qui statim regis imperio acquievit, et de mari per Brachium S. Georgii descendens cum quibusdam de comitatu electis, imperatori in palatio suo locutus, sacramento ei conjunctus et subjectus factus est. Deinde donis plurimis auri, argenti, ostri ab imperatore susceptis, navigium iterans, usque ad portum S. Simeonis vela direxit, quem Tankradus nunc sub sua potestate retinebat.
CAP. V. - Tankradus a Bertranno invitatus, ad colloquium illius festinavit.
[0679C] Qui continuo nuntiis Tankrado missis ex consilio suorum, ut virum salutarent, et adventum suum apparatumque suorum consodalium illi indicarent, jussit, obnixe precantes, quatenus secum habere colloquium non refutaret. Tankradus in virtute magna hunc intelligens advenisse, accitis usquequaque viris suis, ab urbe Antiochia illic occurrit, ad eumdem portum; et oscula ad invicem dantes, noctem illam in laetitia magna pariter deduxerunt. Mane autem facto, requisivit Tankradus, qua de causa advenisset.
CAP. VI. - Postulatio Bertranni pro restitutione paris Antiochiae, et responsio Tankradi.
Bertrannus post plurima verba benigne inter se habita, Tankradum in omni admonitione humilitatis [0679D] precatus est, ut hanc partem Antiochiae, quam pater suus in introitu civitatis prior invaserat, sibi restituere non refutaret. Tankradus ejus petitionem non abnuit, hac tamen conditione apposita, ut ad Mamistram civitatem obsidendam et recuperandam ejus opem et vires haberet, quam nuper traditione Armeniorum imperatori redditam amiserat; alioqui sibi nihil super his velle respondere. Bertrannus vero precibus Tankradi nequaquam in obsidione hujus civitatis acquievit, propter fidelitatem, quam imperatori se promisisse non negabat. Verum si ei in animo sederet, Gybel se obsidere et apprehendere promittebat, eo quod civitas esset Sarracenorum. Tankradus vero rursus de Mamistra admonuit, de [0680A] Gybel prorsus tacuit. Sed Bertrannus pro sacramento facto, nihil se adversus imperatorem, aut ejus civitatem, acturum respondit.
CAP. VII. - Tankradus Bertranno indignatus, monet eum quantocius ab Antiochia discedere.
Ad haec Tankradus graviter indignatus sprevit eum, admonens ut cum suo comitatu terram, quae de sua erat potestate, cito pertransiret, ne grande malum sibi suisque congregata manu inferret. Et illico praeceptum est in omni hac regione, ne aliquis esset, qui Bertranno aut suis vitae necessaria vendero praesumeret, si membrorum salutem diligeret. Hoc audito Bertrannus et sui, navigium a portu iterantes, usque ad civitatem Tortosam applicant, quam comes Reymundus denuo expugnatam ceperat, et [0680B] nunc Willhelmus de Sartangis suam retinebat. Haec sibi nequaquam contradicta patuit; sed in ea hospitatus et sui, bonis terrae epulati sunt
CAP. VIII. - Quomodo Bertrannus pro terra patris sui Willhelmum interpellaverit, et quomodo Tankradus Willhelmum adjuverit.
Die autem facta, cognato suo Willhelmo legatos dirigit, ut terram de Camolla, quam pater suus in primordio viae hujus invaserat, sibi non negaret, si ejus obsequium et amicitiam retinere curaret: qui respondit, non facile se hoc verbum posse adimplere, cum Reymundo mortuo terra sibi in haereditate constituta sit, et eam multis diebus per magna pericula et labores ab hostibus defendisset. Tandem Willhelmus de hac legatione sollicitus, consilio cum [0680C] suis inito, Tankrado nuntios dirigit, quatenus ei subveniret adversus Bertrannum, cognatum suum; et illius copias, et terram ex ejus manu susciperet, illique ultra et miles suus serviret. Hoc audiens Tankradus, annuit omne auxilium comiti Willhelmo, diem constituens, quatenus ad Tortosam illi occurreret; et sic adjunctis armis suis et viribus, Bertrannum et ejus adunationem de terra et civitate effugaret.
CAP. IX. - Legatio Bertranni ad Baldewinum regem contra praefatos principes, et quod Tripolin obsederit.
Bertrannus horum decreto et confoederatione comperta, a Tortosa discessit, et festinato tertia die navigio civitatem Tripolin in virtute magna terra [0680D] marique obsedit. Obsidione itaque locata, Baldewino regi Jerusalem nuntios misit, quomodo Tripolin obsederit; et quia Willhelmus de Sartangis et Tankradus sibi negatis urbibus patris sui vim inferre parati et confoederati fuerint; et ideo multum super his injuriis ejus auxilio indigere, seipsum in ejus obsequio asserens velle manere.
CAP. X. - Quod rex Baldewinus Willhelmum et Tankradum apud Tripolin occurrere mandavit.
Cujus legatos rex benigne audiens, opem promisit, ac statim Paganum de Cayphas accitum, et Eustachium, cognomine Granarium, Tankrado et Willhelmo legatos in haec verba direxit: Bertrannum confratrem et conchristianum, filium comitis Reymundi, a nobis auxilium scitote quaesisse super injuriis, quas [0681A] sibi nunc infertis de terra et urbibus patris sui, quod sic nequaquam fiat. Placet enim universae Ecclesiae Jerusalem, ut ad nos Tripolin descendentes, injuste ablatas civitates restituatis, tam Bertranno quam Baldewino de Burg et Gozelino de Turbaysel, et sic invicem concilio et conventu habito, in concordiam redeamus. Alioqui terram, quam nuper intravimus, adversus inimicos hos in circuitu, Turcos et Sarracenos, nequaquam poterimus retinere.
CAP. XI. - Ibi rex Tripolin adveniens, Bertrannum suscepit in hominem.
Interea rex cum quingentis equitibus totidemque peditibus Tripolin descendit, Sur, Sagittam, Baurim, pacifice pertransiens, propter pacem quam post obsidionem Sagittae ad excolendas fruges et vineas [0681B] firmam et inviolabilem multo auro ab ipso rege impetraverunt. Bertrannus viso rege et ejus apparatu, gavisus est, et homo ejus ibidem jurejurando factus. Jam tres septimanae hujus obsidionis et expugnationis ante regis adventum transierunt, cum nec machinis aut aliquibus mangenarum quassationibus aut terroribus urbs adeo concuti aut superari potuit, ut portae Bertranno aperirentur, nisi regis praesentia adfuisset.
CAP. XII. - Qualiter apud Tripolin rex quatuor principes pacificaverit.
Tankradus regis voluntate et nuntiis auditis, Willhelmum ab ira et omni assultu compescuit, donec regi ore ad os loquerentur, et ad eum Tripolin proficiscerentur. Qui statim adunatis septuaginta viris, [0681C] equitibus egregiis, Tripolin diverterunt; quos post paululum Baldewinus de Rohas et Gozelinus de Turbaysel, juxta mandatum regis, in equitatu magno subsecuti sunt. His omnibus illic collocatis, et cunctis injuriis utrinque coram rege et fidelibus suis recitatis, Baldewinus de Burg et Tankradus reconciliati sunt, Baldewino, quae injuste obtinuerat, a Tankrado benigne remissis. Bertrannus etiam et Willhelmus concordes facti sunt, ea tamen conditione, ut Willhelmus Archas, et caetera quae acquisierat, obtineret; Bertranno vero acquisita patris sui nemo impediret. Rex autem Tankrado Caiphas civitatem templumque Domini, Tabariam simul et Nazareth cum omnibus reditibus, accepta ab eo fidelitate, reddidit, quatenus deinceps in ejus obsequio et dilectione [0681D] stabilis permaneret.
CAP. XIII. - Quod Tripolitae post reconciliationem principum se manibus regis dediderunt.
Tantorum principum comperta concordia, Sarraceni, non ultra vim ferre valentes, pacemque quaerentes, urbem praeterquam regi nemini dare conspirant, eo quod vita et salute membrorum impetrata, ejus fidei se praecipue credebant, ne a Pisanis et Genuensibus foedere violato, armis impeterentur, sicut Ptolemaidenses, et non pacifice ab urbe exirent. Rex itaque urbe suscepta, dextram illis dedit, ut ab urbe incolumes exirent, non amplius, nisi quod humero valerent, efferentes. Et ecce, aperta civitas et ejus portae; quas Pisani et Genuenses et omnis [0682A] exercitus intrantes, moenia et turres munientes usquequaque diffusi sunt.
CAP. XIV. - De quingentis Babyloniis subterraneo specu absconditis, et a muliere detectis.
Quingenti milites in armis et lorica a rege Babyloniae missi, qui urbem cum civibus defensarent, audito facto foedere de urbis traditione in manu Christianorum, subterraneo habitaculo, quod miro opere murali aedificatum erat, absconditi sunt a facie introeuntium et urbem perlustrantium: devoverant enim se ac conspiraverant, in ipso primae noctis silentio nullo somno sopiri, quousque progressi de latibulo subterraneo, universos somno deditos, et secure quiescentes, in impetu et vociferatione ex improviso armis detruncarent. Sed mulier [0682B] quaedam, quae a Christianis in prima apprehensione civitatis capta graviter torquebatur pro danda pecunia, tandem nimium anxiata, et in articulo mortis posita, in hunc modum tortoribus suis locuta est: Si vitae meae parcere velletis, et a poenis, quibus me vexatis, manus continentes, me liberam a catenis exire permitteretis, saluti vestrae et confratrum vestrorum procul dubio consulerem; et tale quid vobis propalarem, unde vita vestra incolumis persisteret, quae post modicum vobis securis in dolo et mira arte exstinguetur. Quod si de his quidquam fefellero, difficiliores cruciatus quos didicistis in me inferte, et vitam meam non ultra super terram una hora esse patiamini. Illi autem milites, mulieris verba et constantiam admirati, consilio clam inter se habito, in fide illi [0682C] firmata sibi parcere spoponderunt, si juxta verba ejus veritatem de his experirentur. Ad haec mulier rem et omnes dolos, sicut erant, universis aperuit, dicens: Decreverunt cives callido et occulto consilio ante urbis hujus captionem, et salutis suae pactionem, ut milites quingenti loricati a foedere Christianorum excepti, quoddam subterraneum habitaculum intrantes, cum armis occultarentur infra urbis hujus habitationem, qui tenebris incumbentibus, et vobis secure dormientibus, pariter cum impetu et tumultu prodirent; et vos improvisos, ac hujus rei nescios, armis mortificarent. Hoc machinamento in exitium Christianorum a muliere quibusdam militibus catholicis, a militibus vero regi Baldewino et caeteris primoribus [0682D] detecto, sine dilatione rex et universi in armis conglobati, ad eos, caecati et subterranei habitaculi undique concurrentes, locum in circuitu obsederunt, et viros ab intus parum resistentes ad extremum vi et plurima impugnatione vinctos et eductos, in ore gladii percusserunt, nulli eorum parcentes. Mulier vero juxta promissionem fidei, quae ei facta est a fidelibus, a carcere et vinculis deinceps libera fuit, ac universa sua sibi sine contradictione tam in aedificiis quam caeteris rebus restituta sunt.
CAP. XV. - Ubi Willhelmus comes ab armigero suo occiditur, et urbs Baurim a rege obsidetur.
Dehinc post paululum temporis Willhelmus de Sartangis, pro vili injuria et contentione, qua armigesum suum molestavit, occulta infestatione ab eo [0683A] trans eor sagitta confixus exspiravit, et sic Bertiannus praesidium Archas et universa quae de illius erant potestate, solus obtinuit subjugata. Capta itaque et subjugata civitate Tripla, rex Baldewinus consilio Bertranni, filii comitis Reymundi, quem praefecerat eidem civitati, in anno sequenti convocatis universis viris Christiani nominis, in mense Decembri mediis algoribus civitatem Baurim, quam vocant Baruth, obsedit; quae in angusta fauce montium sita, et vix commeabili, a montanis viam exhibet juxta littus abyssi maris descendentibus. Navigio Bertranni et Pisanorum a Tripla versus mare applicato in urbis obsidionem, ad planitiem camporum cum ingenti manu Gallorum, equo et pede ad omnem assultum paratorum, regis et suorum tentoria [0683B] locata sunt. Obsedit denique eam diebus multis, ac tormentis lapidum turres et muros singulis diebus non parce assiliens et quatiens, nulla intermissione cives ac defensores respirare sustinebat: sed et vineas et sata succidens et vastans, urbem non modice perterrebat.
CAP. XVI. - Legatio Baldewini comitis ad regem Baldewinum, quod Edessa urbs consilio Tankradi fuerit obsessa.
Post haec cum dies aliquot obsidionis evolverentur, et veris tempora jam aspirarent, legati Baldewini de Burg a civitate Rohas venientes adfuerunt, nuntiantes regi quod ex instinctu et suggestione Tankradi principes Turcorum, Arangaldus scilicet, Armigazi, et Samarga de regno Corrozan, in multitudine [0683C] gravi civitatem Edessam obsedissent; et regionem undique graviter depopulati sint, Baldewinum assiduis oppugnationibus lacessentes, civitatem quoque plurimis assultibus aggravantes. Asserebant etiam iidem nuntii, ultima necessitate famis ac defensionis Baldewinum et universos cives compulsos: et ideo in brevi eos regis ope indigere adversus tot millia Turcorum, ne urbs capta et subjugata cum rebus et civibus periclitetur, et non Baldewinus suique, capitali sententiae subdantur. Rex, ut haec audivit, legatos sub judicio mortis hunc ingratum rumorem tacere jussit: quem et ipse dissimulans miro silentio suppressit, ne hominum corda, audita hac Turcorum superbia et audacia, pavefacta minus [0683D] ad urbis ruinam laborarent. Siluit igitur rex, siluerunt et nuntii. Nec modo alio intendit, nisi ut machinae, jactus lapidum assultusque circa urbis moenia fierent, quousque Sarracenorum interiore virtute edomita, urbs reddita aperiretur, cives gladio punirentur, aut victi caperentur.
CAP. XVII. - Rege Baldewino Baurim fortiter oppugnante, cives ultro se dediderunt.
Tandem portis cum seris suis et muris graviter quassatis, ammiraldus civitatis in insulam Cyprum nomine, quae est de regno Graecorum, navigio noctu aufugit cum multis desperatis, eo quod in urbis praesidio non aliquam fiduciam vivendi aut manendi haberent; quoniam dierum curriculis nulla a rege Babyloniae auxilia mitterentur. Cives autem videntes [0684A] quomodo ammiraldus et omnes capitanei aufugerent et urbs a facie Christiani regis retinere non posset, et quod terra marique tam longo tempore undique bellum intolerabile ingrueret, ultra vim ferre non valentes, dextras sibi dari et vitae suae parcere rogabant ut sic, portis apertis, urbem salvi egrederentur. Quod et actum est. Nam, datis dextris, et civibus cum pace egressis, capta et patefacta est civitas, sexta feria, quae est ante Sabbatum sanctae Pentecostes. Sed eorum, qui adhuc in urbe inventi, foedere facto non exeuntes stulte permanserant, a Bertranno et Pisanis circiter unum et viginti millia occisi sunt. Parum quidem pretiosarum vestium, aut alicujus ornatus repererunt. Nam cives desperati, quod pretiosius erat illis in medio civitatis [0684B] comportantes igni conflaverunt; aurum vero, argentum, vasa pretiosa clanculum ac paulatim per caecos aditus in Cyprum insulam noctu translata sunt.
CAP. XVIII. - Rex, capta urbe Baurim, Jerusalem proficiscitur, et pro liberatione Rohas principes horlatur.
Capta autem civitate, rex, custodibus in ea ordinatis, Jerusalem reversus est. Ubi celebrato festo Pentecostes, obsidionem Edessae vel Rohas et calumnias Baldewini de Burg, sicut a legatis didicerat, tunc primum Bertranno et universis de domo sua et de domo Jerusalem aperuit, in hunc modum per verba omnes adhortatur: Gratia Dei et Domini nostri Jesu Christi voluntas nostra ac victoria adimpleta est de Baruth, licet longo tempore eam expugnaverimus. [0684C] Sed nunc ut Rohas civitati et Baldewino, in ea obsesso, subveniamus, omnium vestrum quaero benevolentiam: nec sit, qui avertat, cum confratres siut, in omni necessitate nobis subvenire parati. Est enim inviolabilis charitas ut subveniamus, et animas pro fratribus et amicis ponere non dubitemus.
CAP. XIX. - Ubi exhortante rege Bertrannus cum reliquis ad urbem Rohas profectus est.
Ad haec verba regis universi qui aderant de regno Jerusalem fiunt voluntarii ad expeditionem Rohas agendam, et conferendam opem obsessis conchristianis, ut cum Turcis bellum inirent, et animas pro fratribus darent, iterant apparatum, renovant; et adhuc recentium laborum circa Baruth immemores, viam Rohas in initio mensis Junii insistunt in [0684D] galeis et loricis, in cuneis septingentorum equitum electorum, in manu trecentorum peditum, arcu et lancea apprime valentium. Profectus est igitur rex, profectus Bertrannus cum copiis suis a civitate Jerusalem, vigili et solerti providentia militum munita, munitis et caeteris civitatibus, quae suae erant potestatis. Descenderunt itaque in campos et regionem Armeniae ad civitatem Rohas diebus mensis unius in itinere peractis. Quibus regis audito adventu, a diversis locis et praesidiis per centenos, sexagenos et quinquagenos plurimi tam Galli quam Armenii Christiani concurrentes, auxilio juncti sunt. Vix ad flumen Euphratem perventum est, et multiplicatus est ejus exercitus ad quindecim millia virorum pugnatorum.
CAP. XX. - Quomodo rege adveniente, Turci Rohas dimiserunt, et quomodo Baldewinus comes Tankradum incusaverit. [0685A]
Ut autem intravit terminos et confinia civitatis in hac manu forti, in splendore signorum et galearum ex serenissimis radiis aestivi solis, in grandi sonitu tubarum et tumultuosa populi adventione, Turci comperta per exploratores illius approximatione, avulsis tentoriis ab obsidione recesserunt, et in terram civitatis Caran, quae sex milliaribus distabat a Rohas, relocatis castris consederunt, donec scirent et intelligerent, si regis viribus et copiis possent occurrere et resistere. His vero diei unius spatio a statione obsidionis Rohas remotis, Baldewinus de Burg laetatus fama adventus regis, cum quadringentis [0685B] equitibus viris bellicosis et decem millibus Armeniacae gentis, obviam illi ab urbe festinans, Turcos versus Caran divertisse notificavit; sed in castris eos adhuc praestolari, et audire de ejus proposito, cum quadringentis equitum millibus nimium confidentes. Hos Tankradi consilio et instinctu ad obsidionem Rohas convenisse referebat, et in omnibus Tankradum sibi contrarium et infestum esse.
CAP. XXI. - Legatio regis Baldewini ad Tankradum et collatio.
Hac Baldewini super injuriis Tankradi audita querimonia, rex consilio suorum Tankrado legationem Antiochiae misit, ut ad eum et primos exercitus Christianorum descenderet; et si quae ei injuste essent illata a Baldewino, omnia aut aequo judicio aut concordi [0685C] consilio majorum in praesentia Christianorum se velle definire. Qui multum renisus est venire; tandem consilio suorum cum mille quingentis militibus loricatis descendit, ut de omnibus his quibus a Baldewino de Burg accusaretur audiret ac responderet; et si quae haberet adversus eum, in audientia omnium domonstraret. Ergo veniens regem salutavit, et a rege susceptus est benigne. Dehinc rex, praesente coetu fidelium, rationem cum eo habuit quare adversus fratres et conchristianos Turcos eduxerit, cum potius Christianis subvenire debuerit. Qui se minime excusans, hac de causa se illis non subvenisse respondit, quod Baldewinus, praeses civitatis Rohas, nullum sibi respectum fecerit, cum ante hos dies ipsa civitas [0685D] Rohas et multae aliae civitates de regno fuerint Antiochiae, et illi subditae annuos reditus dominatori Antiochiae dederint.
CAP. XXII. - Allocutio regis ad Tankradum de reconciliationis gratia cum principibus.
Ad haec rex Baldewinus Tankradum cum omni mansuetudine de hac querimonia compescuit, dicens: Frater mi Tankrade, non justam rem exigis, nec adversus Baldewinum justam habens molestiam de aliquo loqui debes tributo, quod Antiochiae hactenus reddebant civitates, cum nihil inter nos de jure gentilium simus habituri in omnibus, quae Deus nostra subjiciet ditioni. Nosti, et universis notum est Christianis qualiter cum a terra et cognatione exivimus, pro nomine Jesu exsilia quaerentes, patrimonia [0686A] deserentes, decreverimus ut quiquid in terra hac peregrinationis nostrae quisque de regno et terris gentilium expugnatis apprehenderet, pacifice et libere obtineret; nullus ad injuriam in eum manum mitteret, nisi ut subveniret, et animam pro fratribus singuli ponerent. Et ideo scias, quia non justam adversus Baldewinum habes querelam, cum gentilium decreta et nostra non conveniant; et stabili consilio de hoc in unum consenserimus, si res Christianorum adeo sublime procederent ut regem constitueremus, eum ceu caput, rectorem ac defensorem ad nostra retinenda ac propaganda subjecti sequeremur. Unde ex timore Dei et justo judicio omnium, qui nunc adsunt Christianorum, oportet te in concordiam redire et ab omni molestia, quam habes adversus Baldewinum [0686B] animum revocare. Alioqui si gentilibus vis sociari, et nostris moliri insidias, nequaquam frater Christianorum poteris remanere. Nos quoque confratri Christiano juxta decretum nostrum coadjutores et defensores ad omnia parati sumus. Tankradus regem se juste arguentem ex judicio omnium intelligens, nec se justam adversus hujus dicta habere excusationem, in concordiam et amicitiam rediit; ac poenitentia ductus, quod cum gentilibus quidquam adversus confratrem machinatus fuerit, promisit se ultra purum ac fidelem, sicut a principio viae devoverat, coadjutorem confratrum velle persistere indeficientem.
CAP. XXIII. - Ubi rex principibus pacificatis, Turcos effugavit, Christianos omnes in circuitu reconcilians.
[0686C] Hac pace composita, mistis copiis et armis, rex et Tankradus Turcos inter Caran insecuti sunt ut pugnarent cum eis. Sed audita eorum reconciliatione, fugam inierunt per devia et montana diffusi, plurimis tamen de comitatu suo attritis, armentis et cibariis non parum retentis et abductis. Baldewinus rex ab insecutione et contritione inimicorum regressus, in terra Edessae paucis diebus moram fecit, reparans et componens undique odia et dissidia inter Christianos reperta.
CAP. XXIV. - Rex et Tankradus flumen Euphratem enavigant, quinque millibus Christianorum ex altera parte ab hostibus occisis.
[0686D] Vix rex et Tankradus sub festinatione scilicet, diei et noctis horis continuis ad flumen Euphratem pervenerant, et ecce Turci, collectis undique viribus et copiis, velociter eos insecuti sunt ut eos in terga caederent, et sagittis in impetu et solita vociferatione expugnarent. Verum rex, comperto adventu et audacia eorum, flumen navigio tantum duarum navium transire properavit cum omni manu quam eduxerat. Sed infelici casu rege et Tankrado cum plurima manu exercitus sui transmissi, utraque navis, nimis cumulata armis et militibus, mediis flactibus coepit periclitari et submergi: et sic caetera manus, quae altero in stagno ad quinque millia remanserat, nequaquam ultra aut remis aut aliquo auxilio transvehi potuit. Nec mora, Turci in ipso [0687A] fervore mediae diei adfuerunt in multitudine gravi, qui miserum vulgus inventum, nec transitum fluminis evadere valens, fortiter incurrentes, crudeliter in arcu et sagitta peremerunt, vidente rege et Tankrado et universis hac parte fluminis consistentibus. Rex tristis et dolens nimium factus est eo quod naves periissent, et nequaquam suis in aspectu ejus cadentibus subvenire potuisset.
CAP. XXV. - Quod rex Baldewinum comitem, de bello fugientem, sanum in Rohas reduxerit.
Turcis post tam cruentam caedem in terram Edessae revertentibus, Baldewinus de Burg, qui regem cum trecentis equitibus sequebatur, illis obviam factus, nequaquam divertere valens, bellum cum eis committere praesumpsit. Sed Turci in multitudinis [0687B] suae virtute praevalentes, universos sagittis confixerunt. Solus Baldewinus ad montana fugiendo contendens, vix a manibus eorum elapsus est. Altera die crudelis fama tam gravis eventus in auribus regis ac. Tankradi innotuit. Qui statim navigio aptato, flumen cum suis trajecerunt, ut in Turcis dignam poenam rependerent loco aliquo repertis. Sed minime repertis aut visis, Baldewinum de Burg desolatum et moestum ac flebilem de strage suorum repertum, in manu robusta Gallorum Rohas vivum et incolumen perduxerunt.
CAP. XXVI. - De Magno, rege Norwegiae, qui venit adorare Jerusalem.
Interea frater regis de Norwegia, Magnus nomine, in plurimo apparatu, in multa armatura, in [0687C] manu robusta, in buzis quadraginta, in decem millibus virorum pugnatorum, per biennium in circuitu spatiosi maris a regno suo enavigans, in portu Ascalonis civitatis anchoram integris horis diei ac noctis fixit, ut videret, si aliqui viri a civitate terra vel mari sibi occurrerent, cum quibus ex industria aut eventu aliquod certamen iniret. Sed Ascalonitis silentio compressis, et minime prodire audentibus, postera die Japhet applicuit, desiderio adorandi in Jerusalem.
CAP. XXVII. - De Babyloniis contra Baurim navigantibus, et de navibus Christianorum cum eis decertantium.
Dehinc post dies aliquot incomparabilis navalis [0687D] exercitus a regno Babyloniae in galeidis, in biremibus et triremibus dictis vulgariter cattis, turritis et bello compositis, advectus est in civitatem Baruth vel Baurim, ad recuperandam urbem, si aliqua daretur opportunitas. Et spatio diei illic considentes, custodes Christianorum lacessentes, nullo eis ingenio nocere aut praevalere potuerunt. Nulla siquidem virtute aut industria hic praevalenten, sed spatioso ambitu urbem obsidentes, naves a longe e fastigio mali speculati sunt: quarum tres a Flandria et Antuerpia venerunt, quibus praeerant Willhelmus, Starcolphus et Bernhardus, causa adorandi in Jerusalem adnavigantes; quarta de regno Graecorum diversas merces et cibaria portans, causa negotiationis huc viam maris pariter profecta est. His visis [0688A] et Christianitatis signo recognito, undique certabant remis, buzis et galeidis, ut eas coronantes captivarent, ac plurimo conatu remorum ad eas festinantes, gravi eas insecutione coegerunt ad fugam. Sed, Dei gratia opitulante, velociore velo et remis viam maturantes, una ad civitatem Caiphas evasit, civibus Christianis auxilium a terra in arcu et sagitta illi ferentibus: aliae duae inter Caiphas et Acram pondere suae molis quassatae, aquarum profundo deficiente, civibus Christianis pariter illis ad auxilium festinantibus elapsae sunt: quarta de regno Graecorum, nimium tardata, capta et retenta est, ac rebus omnibus exspoliata.
CAP. XXVIII. - Qualiter Ascalonitae Jerusalem debellantes, a Christianis superati sunt.
[0688B] Eodem quoque tempore ejusdem mensis Augusti, quo haec fiebant, Ascalonitae gavisi absentia et diutina expeditione regis Baldewini, aestimantes modicas vires militum Jerusalem remansisse, quingentis equitibus ascitis, decreverunt civitatem obsidere et expugnare et viros qui erant in arce turris David bello lacessere. Verum fideles Christo, cognito decreto et adventu illorum, Rames, Assur, Joppen, Caiphas, Caesaream undique miserunt ad universos regi Baldewino obedientes, ut sine mora die ac nocte Jerusalem festinarent, urbem et ejus arcem ab hostili assultu defensarent. Qui mox ex omni parte festinantes, civitatem intraverunt noctis in silentio, et portas vigili custodia tam clericorum [0688C] quam mulierum, turresque fideli militum diligentia munientes; caeteri armis et sagittis conglobati milites trecenti, equo et pede per montana descenderunt, quo Ascalonitarum via adfutura erat. Et ecce Ascalonitae adsunt in equitatu magno et apparatu, obviam facti Christianis in campo. Ubi praelio diu commisso armis et sagittis, ad extremum Ascalonitae terga verterunt. Quos Christiani insequentes, ducentos peremerunt, equos et spolia multa eum captivis multis Jerusalem abducentes in laetitia et victoria inopinata.
CAP. XXIX. - Ubi navalis exercitus Babyloniorum Ptolemaidem impugnat, rege civibus succurrente.
Navalis vero exercitus, qui a Babylonia eruperaet [0688D] Christianis per mare insidias parabat, a Baurim Ptolemaidem divertit. Et plurima vi in malorum altitudine praeeminentes, adeo urbis defensores aggravantes bello vexaverunt, ut totum portum fere per dies octo in navium multitudine et fortitudine invadentes obtinuerint. Interea dum in hac urbe Ptolemaide magna fieret desolatio, et vix catena portus hostibus obsisteret ne urbem apprehendissent, rex Baldewinus, et Bertrannus ab Antiochia et Rohas cum omni manu adhuc indivisa reditum parabant. Qui, audita Babyloniorum adunatione et oppugnatione adversus Accaron, velociori via accelerabant, ut suis subvenirent, et ab hostili impugnatione liberarent.
CAP. XXX. - Ubi rex Baldewinus regem Magnum Hierosolymam gloriose perduxit. [0689A]
Verum rex parte sui exercitus in auxilium Ptolemaidensibus civibus Christianis relicta, ex consilio prudentium virorum primum Joppen ad regem de Norwegia divertit, ut ex ore illius audiens sciret quid primum instare et adimplere posset. Mox omni amoris vinculo foederatis rex nomine Magnus, Baldewinum regem obnixe precatur ut viam secum ad adorandum in Jerusalem insistat ex Domini Jesu auctoritate, qui jubet fideles suos primum quaerere regnum Dei, et postea omnia profutura quaerentibus invenire; deinde agere quaecunque eligeret, aut civitatem suo navali exercitu obsidere. Baldewinus rex votis regis Magni et suorum primatum cum [0689B] omni benevolentia satisfecit; et Jerusalem, sicut devoverat, se cum eis iturum non negavit. Ascendentibus itaque utrisque regibus in sancta civitate, universus clerus in albis et in omni cultu divinae religionis, in hymnis et canticis cum universis civibus et populis occurrerunt, et reges cum omni comitatu suo usque ad Dominicum sepulcrum in voce exsultationis abduxerunt. Rex siquidem Baldewinus regem Magnum manu honorifice ac familiari amore ducebat, juxta Apostoli vocem, qui ut honore invicem praeveniamus (Rom. XII, 10) nos adhortatur. Ducebat quidem eum, ac docebat omnia loca sancta, et ea quae nota habebat, ac multo obsequio et regali apparatu per dies aliquot eumdem procurabat. Deinde ut magis ac magis amore et fide firmarentur, [0689C] ad flumen Jordanis in manu forti cum eo descendit: ubi catholico ritu in nomine Domini Jesu peracto, Jerusalem ipsum regem Magnum in gloria et jucunditate sanum, et ab omni turbine tutum reduxit.
CAP. XXXI. - Qualiter hi duo reges Sidonem obsederint, Babyloniis in sua reversis.
Post haec Jerusalem reversi, convocata ecclesia, decreverunt communi consilio Sagittam vel Sidonem, quae multa peregrinis damna et calumnias inferens regi saepius restiterat, obsidere terra marique et nunquam ab ea recedere donec urbs capta in manu Christianorum traderetur. Nec multa mora, rex Baldewinus et Bertrannus, acceptis copiis, in apparatu copioso castrametati sunt in obsidionem urbis [0689D] Sagittae, machinas et tormenta lapidum instituentes quibus urbs per singulos dies oppugnaretur. Movit pariter ab Joppe rex Magnus navales copias, et applicuit ad urbem Sagittam, ut eam a mari obsidens et expugnans nullum introitum aut exitum hac in parte pateretur. Horum tam fortium virorum et magnorum regum apparatum et vires terra marique adesse intelligens navalis exercitus Babyloniae, a portu Ptolemaidis et ejus impugnatione secessit ad portum Sur, quae est Tyrus, illic moram faciens, ne rex Magnus repertos in obsidione Ptolemaidis navali certamine disturbaret. Sed tamen aliqui ex Babyloniis buzis velocissimis freti, hac et illac mediis aquis plurimo inferuntur conamine, si forte aliquo eventu catholicos viros superare et abducere [0690A] valerent. At Babyloniis minime successit: unde Baldewini regis audaciam et industriam metuentes, remensis aquis Babyloniam reversi sunt.
CAP. XXXII. - Rex Baldewinus et sui Sidonios coronantes machinas plures apposuerunt.
Baldewinus rex et Bertrannus, accitis copiis, obsidionem a terra statuerunt; rex de Norwegia cum omni manu sua anchoras figens, versus mare sedem in circuitu urbis firmavit. Sic locata obsidione, toto conamine in assultu et crebris ruinis muros et turres urbis angustiantes, civibus econtra in armis et tormento lapidum ab intus fortiter resistentibus, machinam multis diebus compositam applicantes, viros in arcu Baleari in ea posuerunt, qui altitudine soliorum machinae eminentes, desuper muros per [0690B] urbem et turres et ejus moenia specularentur: et sic per vicos et plateas gradientes plaga intolerabili arctarunt.
CAP. XXXIII. - Sidonii obscura cavatione machinam regis moliuntur incendere, et ab ipso callide praeveniuntur.
Cives autem videntes machinam altitudine urbem superare et civibus nocere, noctis in obscuro cavationem sub murorum fundamento plurimo conatu, et mira industria fecerunt: ut facta cavatione trans muros usque, ad stationem machinae, ligna arida, et ignis fomitem comportarent et his subito in favillam redactis, cum humo machina rueret, et viros in ea positos in momento suffocaret. Sed rex hanc artem praecavens iniquam ex quorumdam [0690C] relatione, machinam a loco cavationis amovit: et sic labor Sidoniorum frustra consumptus est.
CAP. XXXIV. - Sidonii post longam obsidionem regi Baldewino se dedentes, ad quinque millia urbem egressi sunt.
Tandem curriculo sex hebdomadarum Sidonii videntes se nihil adversus machinam praevalere, et tormentis lapidum assidue urbem et ejus portas concuti, quin et navali assultu non minus gravari; navalem vero exercitum Babyloniae abesse, dextras sibi dari poscunt, et urbem cum turribus et clavibus in regis manibus reddi, sub hac tamen conditione ut ammiraldus praeses civitatis, et quibus esset animo, cum rebus suis, quantum valerent collo et humeris deferre, pacifice egrederentur. Rex vero longa obsidione et assultu defatigatus, consilio cum [0690D] rege Norwegiae, cum Bertranno comite et caeteris viris sensatis habito, petitioni Sidoniorum cessit: et sic, urbe in potestate suorum reddita ac patefacta, Sidonii cum ammiraldo suo circiter quinque millia cum rebus suis in pace egressi sunt, usque ad Ascalonem proficiscentes: caeteri qui remanserant, sub jugo regis et in ejus servitutem redacti sunt.
CAP. XXXV. - Quomodo ammiraldus Ascalonis occulte Jerusalem venerit, et Ascalonem tradiderit.
Rex Baldewinus post haec in manu et custodia suorum civitate constituta, Jerusalem ascendit in gloria et victoria ipso natali S. Thomae apostoli; ibique Natali Domini gloriose et catholice celebrato, exaltatum est in victoria nomen ejus per universas [0691A] urbes gentilium; et timor omnes invasit qui audierunt prospere illi omnia evenisse; et quieverunt ab omni impetu et assultu diebus plurimis. Dehinc solemniter a rege Baldewino et ab omni Ecclesia Pascha Domini celebrato, ammiraldus, id est princeps Ascalonis, nescio spiritu timoris tactus an amoris divini, dominum regem per secretarios coepit appellare, et cum eo agere de urbis traditione, donec Jerusalem idem ammiraldus, fide data et accepta, ad regem intravit, omnia ei elocutus, sicut in corde et animo devoverat de urbis traditione, et ipsius regis et suorum intromissione, de fidelitatis devotione erga regem et suos habenda. Tandem, cognita et inventa ipsius pura devotione et animi intentione, fide utrinque confoederatis, decretum est [0691B] primum ex consilio regis et suorum principum regem Jerusalem remancre; trecentos vero ex suis viros militares et belligeros cum ammiraldo Ascalonem descendere, urbem intrare, et ejus turres obtinere, et universos cives regi subjugare. Descendentes itaque sicut decretum erat, portas intraverunt auxilio et consensu ammiraldi, moenia apprehendentes, cives regis ditioni subjicientes.
CAP. XXXVI. - Legatio Baldewini comitis ad regem Baldewinum de adventu Turcorum, et fama filii Babylonii regis, Ascalonem descendentis.
Nec mora, cum praedicti milites urbem obtinuissent, et regis potestati ex manu ammiraldi omnia contulissent, rex vero in Jerusalem in potentia et gloria magna resideret, legati Baldewini de Burg ad regem introeuntes, in haec verba locuti sunt: Turci [0691C] a regno Corrozan, egressi in virtute magna ducentorum millium robustorum equitum, praesidium Turbaysel obsederunt, terram praeda et omni exterminio Christianorum depopulantes. Qui assumptis viribus equitum et peditum, usque ad locum, qui dicitur Solome, descendit. Ubi, cum diebus aliquot moram ageret propter copias Turcorum, qui a Damasco convenerant ad obsistendum sibi, crudelis fama innotuit quomodo filius regis Babyloniae Ascalonem descendisset, ut in ea repertos milites Christianos expugnaret et urbem suae potestati relocaret.
CAP. XXXVII. - Rege Baldewino Ascalonem descendente, regis Babylonii filius a civibus intromissus, Christianos ibi repertos occidit.
[0691D] Quibus rex auditis, iter distulit et Ascalonem rediit, si forte suis subvenire posset. Verum cives qui urbem inhabitabant, virtutem Babyloniae adesse intuentes, et regis Baldewini absentiam, quadam die convenientes, ammiraldum in ore gladii percusserunt, et filium regis Babyloniae, apertis portis, urbi immiserunt. Qui intromissus, priusquam rex Baldewinus fines Ascalonis attingeret, milites catholicos, qui per moenia diffusi erant, exterritos et subito expugnatos, universos in ore gladii occidit; civitatem vero, seris et omni custodia Sarracenorum minuit. Rex igitur Baldewinus, accelerata via, ut interitum suorum comperit, et urbem ex perfidia civium amissam, Ammiraldum quoque in fraude peremptum, Jerusalem repedavit; quia nulla tunc [0692A] erat opportunitas urbem assiliendi, et suos decollatos ulciscendi.
CAP. XXXVIII. - Qualiter ducenta miltia Turcorum Turbaysel obsidentes, et Antiochiam tendentes, Gozelinus comes insecutus sit.
Interea Malducus, Arongaldus, Armigazi et Samarga, qui, collecto exercitu ducentorum millium equitum, Turbaysel obsederant, duobus mensibus montes ipsius praesidii in virtute nimia suffoderunt, ut sic putei oborientes et cisternae aqua deficerent, et Gozelinum loci defensorem et cum eo inhabitantes captivarent. Sed post nimium laborem Turci videntes quomodo nihil proficiebant in demolitione et cavatione montium, abhinc Antiochiam profecti sunt cum centum millibus; centum vero millia propter [0692B] nimietatem et diuturnam moram, in qua necessaria vitae minuebantur, in terram Corrozan redire decreverunt. Gozelinus reditum et divisionem illorum intelligens, insecutus est remeantes cum centum et quinquaginta equitibus et centum peditibus; ac in impetu subsequentes ac retardatos, et vehiculis cibariorum impeditos incurrens, mille detruncatis, praedam magnam cum spoliis in praesidium abduxit.
CAP. XXXIX. - De centum millibus Turcorum, qui filium Brodoan, principis Alapiae, obsidem nequiter jugulaverunt.
Caetera vero multitudo centum millium Turcorum Alapiam pervenientes, Brodoam principem civitatis precati sunt, ut uxores filiosque teneros ac filias ad tuendum susciperet, donec eventum victoriae suae [0692C] viderent. Sed his refutatis, quia pax inter eum et Tankradum erat, hoc tantum promisit eis quod nulli parti hinc vel hinc auxilio haberetur, et hac de causa filium suum obsidem eis fecit. Turci vero filium illius tenentes, post paululum pactum fidei praevaricantes, filium illius se decollare constanter attestati sunt, nisi eis foret auxilio et filios ac filias cum uxoribus et sarcinis suis intra moenia reservaret, propter dubium belli eventum. Quod cum ille negaret propter foedus quod pepigerat cum Tankrado, filium ejus in oculis patris et omnium suorum aspectu, capitali sententia interimere non abhorruerunt. Decollato itaque tam impie et dolose filio Brodoan, Caesaream Philippi profecti sunt, quae sita est juxta montana Gybel, ab Antiochia diei [0692D] unius itinere: ubi fixis tentoriis super fluvium Farfar, hospitati sunt.
CAP. XL. - Congregatio Baldewini regis et Christianorum principum facta Antiochiae contra Turcos.
Gozelinus audiens Turcos a Turbaysel, quae est Bersabee, Antiochiam divertisse, cum centum equitibus et quinquaginta peditibus ad auxilium Tankradi Antiochiam sine aliqua dilatione acceleravit. Acceleravit et Baldewinus de Burg cum ducentis equitibus et centum peditibus; Paganus etiam de Sororgia cum quinquaginta equitibus et triginta peditibus; praeterea Hugo de Cantalar, scilicet de praedio Hunnine, cum suis sociis auxilio adjunctus est. Venit et Richardus, praefectus civitatis Maresch, [0693A] cum sexaginta equitibus et centum peditibus; item Wido de Gresalt, Willhelmus de Albin, Wido cognomine Capreolus, princeps civitatum Tarsi et Mamistrae. Venit et episcopus Tarsensis, episcopus simul de Albaria; Willhelmus pariter filius comitis Northmannorum, dominium habens civitatis Tortosae, quam Tankradus Bertranno abstulerat, cum suis sequacibus sociatus est. Engelgerus, praefectus civitatis Femiae, cum ducentis equitibus venit. Venit et Bonaplius, civitatem tenens Sarmit; venit et Gudo cognomine Fraxinus, tenens civitatem Harich; Robertus simul de Sidon, Rotgerus de Montmarin, tenens praesidium Hap; Piractus Talaminiam tenens. Venerunt et Pancras et Corrovasilius de civitate Crasson; Ursinus quoque de montanis Antiochiae, [0693B] Antevellus etiam et Leo frater ejus. Venit et Martinus comes Laodiceae, quam Tankradus, ejectis et expugnatis militibus imperatoris Graecorum, suo juri mancipaverat. Venit et Robertus de Veteri ponte, qui miles egregius et indefessus, saepius terras gentilium militari manu depraedatus est. Hi omnes milites Tankradi, de regno Antiochiae universi congregati sunt in civitate regia. Illic pariter rex Baldewinus festinato itinere post contritionem suorum in civitate Ascalone ab Jerusalem descenderat; et cum eo Bertrannus, Eustachius Granarius, Walterus de S. Abraham, dominus quoque patriarcha Gobelinus, et caetera multitudo fidelium, qui ad quatuor millia in loco eodem in manu forti conduentes, pernoctaverunt usque ad mane. Mane autem [0693C] facto, usque ad castellum de Giril profecti sunt.
CAP. XLI. - Quod sedecim millia Christianorum contra Turcos acies direxerint, multa fame periclitati.
Tertio vero die postquam ex omnibus locis et castellis in unum convenerant, ordinatis aciebus, Caesaream viam instituerunt, ubi Turcorum copiae, sicut arena quae est in littore maris, congregatae sunt. Erat autem exercitus Christianorum ad viginti sex millia equitum et peditum, virorum bellatorum. Videntes Turci quia Christianorum virtus appropinquasset, alteram in ripam fluminis Farfar transierunt, et tentoria illic in spatioso loco reposuerunt. [0693D] Quo in loco sedecim diebus utrinque moram fecerunt. Sed Christiani minime cum Turcis stabili bello committere poterant, propter illorum miram hac et illac per agros discursionem et circumvagationem, quam in Christianos equorum velocitate moliebantur. Et cogebant iidem Turci universas urbes et munitiones in circuitu magnis minis et terroribus, ne quid venale Christianis afferretur. Quapropter sex diebus tanta penuria panis, et praecipue equorum pabuli sunt arctati, ut amplius mille fame et pestilentia periclitari viderentur.
CAP. XLII. - Quod saepius utrinque ordinatis aciebus Turci fugam inierint.
Quinta decima vero die rursus Christiani agmina ordinaverunt: ordinaverunt et Turci. Ordinatis itaque [0694A] utrinque tres acies Christianorum nimium avidae caedis hostium, supra modum viam acceieraverunt adversus hostiles cuneos. Sed nimis a societate prolongatae, immoderato grandine sagittarum vexatae, in luga ad exercitum sunt reversae, plurimis vulneratis, pariter plurimis cum equis et mulis et omnibus spoliis retentis. Videntes autem Baldewinus et Tankradus suos bello defecisse, et usque ad exercitum in fugam remissos, prolato signo sanctae crucis, contra inimicos in spe salutis et victoriae laxis frenis Turcos impetu adeunt. Sed Turci solito more equorum cursu per centum et centum, per mille et mille, nequaquam bellum secum committere passi sunt. Quadam vero luce exorta, Turci consilio inito, in terram Corrozan reversi sunt, eo quod nihil Antiochiae [0694B] nocere potuerunt, et Christianorum virtus illis obviam facta sit, nec bello nec sagittis absterreri potuerit. Acta sunt haec in festo S. Michaelis archangeli tempore autumni, quando universae fruges meti et colligi solent.
CAP. XLIII. - Ubi Tankradus post discessum Turcorum praesidium Gerez multis diebus obsedit.
Hoc eodem anno Tankradus post discessum regis et caeterorum magnorum qui sibi in auxilium confluxerant, vires suas retinens, in mense Octobri praesidium Gerez, quod dicitur Sarepta Sidoniorum, eo quod subjectum regi Sidonis quondam fuisset, in manu potente obsedit. Sed Turcorum armis et custodia munitum reperit; turrium quoque et murorum [0694C] aedificiis firmissimum undique repertum est. Distabat enim hoc praesidium vix expugnabile sex milliaribus a civitate Alapia, quam Brodoan suis armis tuebatur. Tankradus videns praesidium firmissimum et defensione Turcorum tutissimum, per dies plurimos machinas et tormenta lapidum fieri constituit, quibus undique in duodecim partes suos circa praesidium constituens, nocte ac die turres et muros comminuens oppugnabat. Circumfodit etiam idem Tankradus suos vallo tutissimo, quod et vigili custodia munivit, ne subito hostes callide ad eum vel suos in obsidione divisos irrumpentes, bellum cum eis committerent, et sic facile expugnarent.
CAP. XLIV. - Ubi Tankradus urbe Gerez tandem multis artibus devicta, regionem illius totam obtinuit. [0694D]
Sic Tankradus ingeniis suis muro et turribus applicitis, et in tutamine valli suis constitutis diebus multis, ruinam praesidio intulit, dum quodam die Dominico post Natalem Domini, magistra arx crebro ictu lapidum quassata corruit; et ab alto cadens turres duas, quae illi erant collaterales, casu suo et pondere intolerabili comminuit; et sic Tankrado suisque sequacibus aditum patefecit. Tankradus nunc amplius et validius quam solebat hostes in praesidio urgebat, et scutorum testudine ad eos introrsus venire facie ad faciem contendebat; sed adhuc prae magnitudine lapidum, qui aditus occupabant, ingredi confidenter nequibat, et propter [0695A] infesta jacula quae a Turcis emissa obsistebant. Turci defensores praesidii, videntes ruinam suarum turrium, et quomodo Tankradus eos longo tempore obsedisset et adhuc obsidere decrevisset, donec praesidium caperetur, dextras sibi dari poscunt; et ostro caeterisque pretiosis in auro et argento ab eo sumptis, a praesidio exeuntes in ejus potestatem reddunt. Et sic Tankradus hujus praesidii et totius regionis possessor et dominator factus est.
CAP. XLV. - Qualiter Tankradus aliud praesidium, nomine Vetule, obsederit, ammiraldo quodam sibi confoederato.
Eodem anno tempore Quadragesimali Sarepta capta, muris et turribus reaedificata et custodibus munita, castellum, quod dicitur Vetule, situm in montanis [0695B] in regione Gybel, Tankradus collectis viribus obsedit spatio trium mensium; sed in uno latere inobsessum reliquit propter difficultatem locorum et copias Sarracenorum, qui hac parte abundantius morabantur. Obsidione igitur locata, praedas circumquaque contrahebant, gentiles captivabant et plurima damna inferebant. Tandem quidam ammiraldus, videns regiones graviter ab exercitu Tankradi vastari, pepigit foedus cum eo ne sua depraedandi causa ingrederetur; et ideo inobsessum locum praesidii obsideret, eo quod notas haberet semitas, quae investigabiles a Gallis nulla possent arte deprehendi. Quod et actum est. Nam Tankradus cum illo foedere inito, decem equites, centum pedites illi in auxillum constituit, quatenus ejus conductu et notitia [0695C] locum inobsessum praeoccuparet, nullum illic exitum aut introitum fieri patientes.
CAP. XLVI. - Ammiraldus idem cum Tankrado Vetule obsidione cingens, civibus urbe erumventibus, vix fuga elapsus est.
Ammiraldus militibus Tankradi secum assumptis, quingentis vero suorum ascitis, difficilia obsedit loca, ubi hospitia et mansiones aedificantes, ut in [0696A] eis moram diebus aliquot obsidionis facerent, plurimum opere et labore gravati sunt. Fessis itaque et exhaustis via difficili et opere et somno gravi immersis, in prima noctis vigilia Turci ac Sarraceni cum multis millibus in castris eorum ex improviso adfuerunt, pariterque universi defensores e praesidio erumpentes, signo et vociferatione audita, et usque mane dimicantes centum pedites detruncaverunt. Ammiraldus vero graviter vulneratus, vix evasit cum decem militibus, sed quingenti milites in falsa fide praesidium cum Sarracenis intrantes, a duce et ammiraldo suo sequestrati sunt.
CAP. XLVII. - Quod Tankradus obsidione longa urbem Vetule et omnem illius regionem obtinuit.
[0696B] Tankradus semper imperterritus obsidionem magis firmans, mangenas duodecim ad urbis moenia applicuit, donec barbicanas et turres, spatio unius mensis quassatas, usque ad interiora praesidii perforavit. Videntes autem defensores quia jactus lapidum nequaquam sustinere possent, in cujusdam noctis silentio ignem quibusdam ligneis aedificiis immittentes, diffugio elapsi sunt. Tankradus videns praesidium igne conflagrare jam vespere facto, viros vero aufugisse comperiens, cum sociis audacter ingressus est, et turres suo satellitio muniens, regionem coepit expugnare et subjugare.
CAP. XLVIII. - De obitu Boemundi ducis.
[0696C] Hoc in anno Boemundus avunculus Tankradi, aegritudine correptus, vita discessit apud Bare civitatem, ad ecclesiam B. Nicolai catholice sepultus, tempore quo Henricus V rex, imperator IV, Romae plurimos sibi resistentes hostili impetu in ore gladii crudeliter edomuit; regnumque et imperium ex haereditario jure antecessorum potenter et gloriose retinuit.
| Albert of Aix | Medieval Latin | The Latin Library | The Classics Page |