Egregios fuci tractus, calamique labores,

Surgentesque hominum formas, ardentiaque ora

Judicis, et simulacra modis pallentia miris,

Terribilem visu pompam, tu carmine Musa

Pande novo, vatique sacros accende furores.

Olim planitiem (quam nunc foecunda colorum

Insignit pictura) inhonesto et simplice cultu

Vestiit albedo, sed ne rima ulla priorem

Agnoscat faciem, mox fundamenta futurae

10

Substravit pictor tabulae, humoremque sequacem

Per muros traxit; velamine moenia crasso

Squallent obducta, et rudioribus illita fucis.

Utque (polo nondum stellis fulgentibus apto)

Ne spatio moles immensa dehiscat inani,

Per cava coelorum, et convexa patentia late,

Hinc atque hinc interfusus fluitaverat aether;

Mox radiante novum torrebat lumine mundum

Titan, et pallens alienos mitius ignes

Cynthia vibrabat; crebris nunc consitus astris

20

Scintillare polus, nunc fulgor lacteus omne

Diffluere in coelum, longoque albescere tractu:

Sic, operis postquam lusit primordia pictor,

Dum sordet paries, nullumque fatetur Apellem,

Cautius exercet calamos, atque arte tenacem

Confundit viscum, succosque attemperat, omnes

Inducit tandem formas; apparet ubique

Muta cohors, et picturarum vulgus inane.

Aligeris muri vacat ora suprema ministris,

Sparsaque per totam coelestis turba tabellam

30

Raucos inspirat lituos, buccasque tumentes

Inflat, et attonitum replet clangoribus orbem.

Defunctis sonus auditur, tabulamque per imam

Picta gravescit humus, terris emergit apertis

Progenies rediviva, et plurima surgit imago.

Sic, dum foecundis Cadmus dat semina sulcis,

Terra tumet praegnans, animataque gleba laborat,

Luxuriatur ager segete spirante, calescit

Omne solum, crescitque virorum prodiga messis.

Jam pulvis varias terrae dispersa per oras,

40

Sive inter venas teneri concreta metalli,

Sensim diriguit, seu sese immiscuit herbis,

Eplicata est; molem rursus coalescit in unam

Divisum funus, sparsos prior alligat artus

Junctura, aptanturque iterum coeuntia membra.

Hic nondum specie perfecta resurgit imago,

Vultum truncata, atque inhonesto vulnere nares

Manca, et adhuc deest informi de corpore multum .

Paulatim in rigidum hic vita insinuata cadaver

Motu aegro vix dum redivivos erigit artus.

50

Inficit his horror vultus, et imagine tota

Fusa per attonitam pallet formido figuram.

Detrahe quin oculos, spectator, et ora nitentem

Si poterint perferre diem, medium inspice murum,

Qua sedet orta Deo proles, Deus ipse, sereno

Lumine perfusus, radiisque inspersus acutis.

Circum tranquillae funduntur tempora flammae,

Regius ore vigor spirat, nitet ignis ocellis,

Plurimaque effulget majestas numine toto.

Quantum dissimilis, quantum o! mutatus ab illo,

60

Qui peccata luit cruciatus non sua, vitam

Quando luctantem cunctata morte trahebat!

Sed frustra voluit defunctum Golgotha numen

Condere, dum victa fatorum lege triumphans

Nativum petiit coelum, et super aethera vectus

Despexit lunam exiguam, solemque minorem.

Jam latus effossum, et palmas ostendit utrasque,

Vulnusque infixum pede, clavorumque recepta

Signa, et transacti quondam vestigia ferri.

Umbrae huc felices tendunt, numerosaque coelos

70

Turba petunt, atque immortalia dona capessunt.

Matres, et longae nunc reddita corpora vitae

Infantum, juvenes, pueri, innuptaeque puellae

Stant circum, atque avidos jubar immortale bibentes

Affigunt oculos in Numine; laudibus aether

Intonat, et laeto ridet coelum omne triumpho.

His amor impatiens conceptaque gaudia mentem

Funditus exagitant, imoque in pectore fervent.

Non aeque exultat flagranti corde Sibylla,

Hospite cum tumet incluso, et praecordia sentit

80

Mota dei stimulis, nimioque calentia Phoebo.

Quis tamen ille novus perstringit lumina fulgor?

Quam mitra effigiem distinxit pictor, honesto

Surgentem e tumulo, alatoque satellite fultam?

Agnosco faciem, vultu latet alter in illo

Wainfletus, sic ille oculos, sic ora ferebat:

Eheu quando animi par invenietur imago?

Quando alium similem virtus habitura?

Irati innocuas securus numinis iras

Aspicit, impavidosque in judice figit ocellos.

90

Quin age, et horrentem commixtis igne tenebris

Jam videas scenam; multo hic stagnantia fuco

Moenia flagrantem liquefacto suphure rivum

Fingunt, et falsus tanta arte accenditur ignis,

Ut toti metuas tabulae, ne flamma per omne

Livida serpat opus, tenuesque absumpta recedat

Pictura in cineres, propriis peritura favillis.

Huc turba infelix agitur, turpisque videri

Infrendet dentes, et rugis contrahat ora.

Vindex a tergo implacabile saevit, et ensem

100

Fulmineum vibrans acie flagrante scelestos

Jam Paradiseis iterum depellit ab oris.

Heu! quid agat tristis? quo se coelestibus iris

Subtrahat? o! quantum vellet nunc aethere in alto

Virtutem colere! at tandem suspiria ducit

Nequicquam, et sero in lachrymas effunditur; obstant

Sortes non revocandae, et inexorabile numen.

Quam varias aperit veneres pictura! periti

Quot calami legimus vestigia! quanta colorum

Gratia se profert! tales non discolor Iris

110

Ostendat, vario cum lumine floridus imber

Rore nitet toto, et gutta scintillat in omni.

O fuci nitor, o pulchri durate colores!

Nec, pictura, tuae languescat gloria formae,

Dum lucem videas, qualem exprimis ipsa, supremam.